«Η δ’ ηθική εξ έθους περιγίγνεται» Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, 1103 Α, 17.
Η ιστορία της ηθικής στις επιχειρήσεις πηγαίνει τόσο πίσω, όσο η ηθική και η επιχείρηση. Ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να επιχειρούμε ηθικά έχει συζητηθεί ευρέως από την πρώτη στιγμή της ανταλλαγής και της διαπραγμάτευσης. Η επιχειρηματική ηθική είναι ένας τεράστιος τομέας και οι φιλόσοφοι από τον Αριστοτέλη έως τον Rawls υπερασπίστηκαν θέσεις σε θέματα τα οποία μπορούν να θεωρηθούν ως μέρος της επιχειρηματικής ηθικής(1).
Ο Αριστοτέλης, στα Ηθικά Νικομάχεια, ορίζει την «αρετή» της «τέχνης» ως την πρακτική γνώση για το «πώς θα παραχθεί κάτι» και την «αρετή» της «επιστήμης» ως τη γνώση που οδηγεί στην εξήγηση των φαινομένων του περιβάλλοντος η οποία απαντά στο «πώς λειτουργεί» κάτι. Η «φρόνηση» είναι η «αρετή» να γνωρίζει ο άνθρωπος τι είναι καλό τόσο για τον ίδιο, όσο και για το κοινωνικό σύνολο και να δρα καθημερινά πράττοντας το καλό. Η δράση του ανθρώπου που οδηγεί στο καλό του κοινωνικού συνόλου οδηγεί στην «ευδαιμονία»(2).
Επιχειρηματική Ηθική: Οι ηθικές αρχές που διέπουν τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων
Σύμφωνα με τον Lewis (1985), οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει δυσυχώς σε κάποιο συγκεκριμένο ορισμό αναφορικά με την επιχειρηματική ηθική. Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι από τον συγκερασμό των επιμέρους απόψεων και ορισμών θα μπορούσε να προκύπτει ο εξής σύνθετος ορισμός της επιχειρηματικής (εταιρικής) ηθικής: «Η επιχειρηματική ηθική είναι ηθικοί κανόνες, πρότυπα, κώδικες και αρχές που παρέχουν οδηγίες για τη σωστή και αληθή συμπεριφορά σε συγκεκριμένες καταστάσεις»(3).
Η έλλειψη της εταιρικής ηθικής ήταν ένας από τους βασικούς παράγοντες που οδήγησαν στην πρόσφατη παγκόσμια οικονομική κρίση. Η ενδυνάμωση του ρόλου της επιχειρηματικής ηθικής αποτελεί μονόδρομο για την αποφυγή παρόμοιων γεγονότων, ειδικά όταν αυτή πλαισιώνεται και θωρακίζεται από ένα κατάλληλο εταιρικό και κρατικό θεσμικό πλαίσιο, ενώ παράλληλα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της εταιρικής κουλτούρας, το οποίο καλλιεργείται διαρκώς στο ανθρώπινο δυναμικό και προβάλλεται ενεργά από τη διοίκηση του κάθε Οργανισμού. Οι Οργανισμοί που εντείνουν την κοινωνική ευαισθησία και την επιχειρηματική τους ηθική, αποκτούν μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη βιωσιμότητα και ενδυναμώνουν τη φήμη, την εταιρική τους ταυτότητα και την κοινωνική τους αποδοχή.
Το Ινστιτούτο Μελέτης της Τοπικής Ιστορίας και της Ιστορίας των Επιχειρήσεων Α.Μ.Κ.Ε. (Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε.), θεωρεί ότι η επιχειρηματική ηθική ως πλαίσιο αρχών, διαδικασιών και ως εταιρική κουλτούρα, αποτελεί κεντρικό πυλώνα της ορθής εταιρικής συμπεριφοράς και της συνεισφοράς όλων των Οργανισμών (Επιχειρήσεων, Φορέων του δημόσιου τομέα και Φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών) στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και τη διαφύλαξη των θεσμών.
Το Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε., λειτουργώντας ως υπεύθυνος Οργανισμός, παρακολουθεί ενεργά τις διεθνείς εξελίξεις αναφορικά με την επιχειρηματική ηθική και τον διάλογο που αναπτύσσεται στη δημόσια σφαίρα για τα σχετικά θέματα. Παράλληλα, μέσω ενός εκ των συνιδρυτών του, συμμετέχει στο Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής «EBEN GR»(4), ώστε να αντλεί την απαραίτητη τεχνογνωσία και να την ενσωματώνει στις πολιτικές, τις διαδικασίες και την εταιρική του κουλτούρα.
Το Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε., παρότι είναι ένας μικρός μη κερδοσκοπικός Οργανισμός, δεσμεύεται να σχεδιάζει και να αναπτύσσει την επιχειρηματική του δράση στο πλαίσιο «γενικά αποδεκτών ηθικών αρχών για την τιμιότητα, την διαφάνεια και το σεβασμό με στόχο την αειφόρο επιχειρηματική αριστεία μέσω της κατάλληλης διακυβέρνησης και των δράσεων εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας που υλοποιεί»(EBEN GR).
Στο πλαίσιο αυτό, έχει επιλέξει να ενταχθεί ως Ενεργός Συμμέτοχος (Participant) του UN Global Compact (Οικουμενικό Σύμφωνο του Ο.Η.Ε.) και δεσμεύεται να υποστηρίζει και να εφαρμόζει τις Δέκα Αρχές του Παγκόσμιου Συμφώνου του Ο.Η.Ε. σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την εργασία, το περιβάλλον και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Το Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε. δεσμεύεται να συμμορφώνεται με τη σχετική νομοθεσία και να παρακολουθεί συστηματικά την επίτευξη των στόχων που θέτει στον τομέα αυτό.
Πειραιάς, 4 Ιανουαρίου 2021
Για το Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε. ο Νόμιμος Εκπρόσωπός του Νικόλαος Μέλιος
(1) Stanford Encyclopedia of Philosophy (First published Thu Nov 17, 2016). Business Ethics.
(2) Axarloglou Kostas, Zarkos Stefanos (2013). Ο Αριστοτέλης και η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη των Επιχειρήσεων.
(3) Lewis. P. (1985). «Defining “Business Ethics”: Like Nailing Jello to a Wall», Journal of Busιness Ethics, Vol 4, pp .377-383.
(4) Το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής «ΕΒΕΝ GR» εκπροσωπεί στην Ελλάδα το Εuropean Business Ethics Network.
